Monday, November 16, 2009
શાસ્ત્રોમાં માંસાહાર
આજના હિંદુ ધર્મ કરતા પુરાણો હિંદુ ધર્મ ખાવા પીવા ની બાબત માં જુદા નિયમો ધરાવતો હતો.માંસાહાર નો વિરોધ આર્યો નહોતા કરતા.જુના શાસ્ત્ર ગ્રંથોમાં થી ભાઈ શ્રી દેવેશ મહેતા એ થોડા અવતરણો લખેલા છે.જે દિવ્યભાસ્કર માં મારા લેખના નીચે અભિપ્રાય તરીકે છપાયેલા છે.તેના અંશો અત્રે રજુ કરવાનો પ્રયત્ન કરું છું.એમણે અંગ્રેજીમાં લખેલ છે.એમના લખ્યા મુજબ મનુસ્મૃતિ (૫/૩૦)ખાવાલાયક પ્રાણીઓ નું મીટ ખાવું પાપ નથી,કારણ બ્રહ્મા એ ખાનાર અને ખાદ્ય બનાવેલ છે.મહર્ષિ યાગ્ય વાલ્ક્યા કહે છે શતપથ બ્રાહ્મણ ગ્રંથ માં (૩/૧/૨/૨૧)કે હું ગાયનું માંસ ખાઉં છું કારણ કે એ સોફ્ટ અને પૌષ્ટિક,સ્વાદિષ્ટ છે.અપસ્તંબ ગૃહસુત્રમ(૧/૩/૧૦)ઘરે મહેમાન આવે ત્યારે,પૂર્વજોના શ્રાદ્ધ હોય અને લગ્ન પ્રસંગે ગાય ને કાપવી જોઈએ.ઋગ્વેદ (૧૦/૮૫/૧૩)ચૂકારીના લગ્ન પ્રસંગે ગાય અને આખલા કાપવામાં આવતા હતા.ઋગ્વેદ (૬/૧૭/૧)ઇન્દ્ર ગાય,વાછડા,ઘોડા અને ભેંસ નું માંસ ખાવા ટેવાયેલો છે.હવે જુઓ વશિષ્ટ ધર્મસૂત્ર (૧૧/૩૪)જો બ્રાહ્મણ શ્રાદ્ધ પ્રસંગે માંસ ખાવાની ના પડે તો નરક માં જાય.સ્વામી વિવેકાનંદ કહે છે,"તમને જાણી ને નવી લાગશે કે પ્રાચીન હિંદુ ઓના રીત રીવાજ મુજબ માણસ સારો હિંદુ નથી કહેવતો જો એ બીફ ગાયનું માંસ ના ખાતો હોય તો.(ધ કમ્પ્લીટ વર્કસ ઓફ સ્વામી વિવેકાનંદ,વોલ્યુમ.૩,પેજ ૫૩૬).સ્વામીજીને પણ આ બાબત નું આશ્ચર્ય હતું.મુકુન્દીલાલ અને ડો,પાંડુરંગ વામન કાણે પણ એમના પુસ્તકોમાં આની સાક્ષી પૂરે છે.આદિ શંકરાચાર્ય બૃહદાકારાણ્યા ઉપનિષદ માં લખે છે,ઉક્ષા એટલે આખલા ના મીટ માં ચોખા મિક્ષ કરવાથી પુરુષત્વ આવે.ઇતિહાસકાર આર સી મજુમદાર સંકલિત ,ભારતીય વિદ્યાભવન મુંબઈ દ્વારા પ્રકાશિત થયેલ પુસ્તક હિસ્ટ્રી એન્ડ કલ્ચર ઓફ ઇન્ડિયન પીપલ(વોલ્યુમ ૨,પેજ ૫૭૮) માં લખે છે,મહાભારત માં રાજા રંતિદેવ ની કથા છે,એ રાજા રંતિદેવ રોજ ૨૦૦૦ બીજા પ્રાણીઓ સાથે ૨૦૦૦ ગયો રોજ કપાવીને તેના માંસ નું દાન લોકોને દાન માં અપાતા હતા.....માંસ ખાવું જોઈએ એવું હું નથી કહેતો,પણ માંસ ખાવાવાળા નર્ક માં જાય,એમની બુદ્ધી બગડી જાય એવું માની ના શકાય.શાકાહાર સારો છે,પણ શાકભાજી માં પણ જીવ છે,એને પણ પીડા થાય છે ફક્ત દેખાતી નથી.ઘાસ ખાનારો હાથી શક્તિશાળી છે,પણ ઘાસ પચે તેવું જઠર વાઘ સિંહ જોડે નથી એમાં એ બિચારા શું કરે.
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
sabiti aapo.............................................................................................................................................
ReplyDeleteniche pramane
Deletevaat khubaj sari chhe pan brahchariaoe koi pan meet n khavu joie. karan ke meet khavathi paurushstv aave chhe ane man vikari bani jay chhe mate teaoe meet nkhavu joie. sansariaoe mahenat karava ane porushstv vdharava gaumans khavu joie. pauranik dant katha mujab sushtrini rachna thai tyare swargmathi ek kamdhenu gay pruthvi upar mokalvama avi. tyare devatao pase kamdhenu gaye mangani karel ke pruthvi upar janam ane mrutya chhe ane tyan hu pan mari jaish aathi mara mox mateni shu vyavshtha thai shake. tyare devta oe jvab aapel ke taru mans loko khashe etale tane mukti mali jashe. aathi gaynu meet khavay chhe.
ReplyDeletehttp://www.jagdishraval.blogspot.in/2013/06/blog-post_8498.html
ReplyDeleteयोग के आठ अंग हैं। पहले अंग यम् में पाँच तत्त्व हैं जिनमें से पहला ही "अहिंसा" है। मतलब यह कि योग की आठ मंजिलों में से पहली मंजिल की पहली सीढ़ी ही अहिंसा है। जीभ के स्वाद के लिए ह्त्या करने वाले क्या अहिंसा जैसे उत्कृष्ट विषय को समझ सकते हैं? श्रीमदभगवदगीता जैसे युद्धभूमि में गाये गए ग्रन्थ में भी श्रीकृष्ण भोजन के लिए हर जगह अन्न शब्द का प्रयोग करते हैं। अंडे के बिना मिठाई की कल्पना न कर सकने वाले केक-भक्षियों के ध्यान में यह लाना ज़रूरी है कि भारतीय संस्कृति में मिठाई का नाम ही मिष्ठान्न = मीठा अन्न है। पंचामृत, फलाहार, आदि सारे विचार अहिंसक, सात्विक भोजन की और इशारा करते हैं। हिंदू मंदिरों की बात छोड़ भी दें तो गुरुद्वारों में मिलने वाला भोजन भी परम्परा के अनुसार शाकाहारी ही होता है। संस्कृत ग्रन्थ हर प्राणी मैं जीवन और हर जीवन में प्रभु का अंश देखने की बात करते हैं। ग्रंथों में औषधि के उद्देश्य से उखाड़े जाने वाले पौधे तक से पहले क्षमा प्रार्थना और फ़िर झटके से उखाड़ने का अनुरोध है। वे लोग पशु-हत्या को जायज़ कैसे ठहरा सकते हैं?अब रही बात प्रकृति में पायी जाने वाली हिंसा की। मेरे बचपन में मैंने घर में पले कुत्ते भी देखे थे और तोते भी। दोनों ही शुद्ध शाकाहारी थे। प्रकृति में अनेकों पशु-पक्षी प्राकृतिक रूप से ही शाकाहारी हैं। जो नहीं भी हैं वे भी हैं तो पशु ही। उनका हर काम पाशविक ही होता है। वे मांस खाते ज़रूर हैं मगर उसके लिए कोई भी अप्राकृतिक कार्य नहीं करते हैं। वे मांस के लिए पशु-व्यापार नहीं करते, न ही मांस को कारखानों में काटकर पैक या निर्यात करते हैं। वे उसे लोहे के चाकू से नहीं काटते और न ही रसोई में पकाते हैं। वे उसमें मसाले भी नहीं मिलाते और बचने पर फ्रिज में भी नहीं रखते हैं। अगर हम मनुष्य इतने सारे अप्राकृतिक काम कर सकते हैं तो शाकाहार क्यों नहीं? शाकाहार को अगर आप अप्राकृतिक भी कहें तो भी मैं उसे मानवीय तो कहूंगा ही।
ReplyDeleteअगर आप अपने शाकाहार के स्तर से असंतुष्ट हैं और उसे पौधे पर अत्याचार करने वाला मानते हैं तो उसे बेहतर बनाने के हजारों तरीके हैं आपके पास। मसलन, मरे हुए पौधों का अनाज एक पसंद हो सकती है। और आगे जाना चाहते हैं तो दूध पियें और सिर्फ़ पेड़ से टपके हुए फल खाएं और उसमें भी गुठली को वापस धरा में लौटा दें। नहीं कर सकते हैं तो कोई बात नहीं - शाकाहारी रहकर आपने जितनी जानें बख्शी हैं वह भी कोई छोटी बात नहीं है। दया और करुणा का एक दृष्टिकोण होता है जिसमें जीव-हत्या करने या उसे सहयोग करने का कोई स्थान नहीं है।